Postprodukcja jest ostatnim etapem prac nad realizacją utworu audio. Dotyczy zarówno pełnometrażowych filmów kinowych, jak i krótkich reklam telewizyjnych. Zajmują się nią realizatorzy dźwięku, którzy wykorzystują nagrania zrealizowane na planie filmowym lub dograne w studiu. Dzięki masteringowi i miksowi można wydobyć niuanse ścieżki dźwiękowej, przez co obraz idealnie zgrywa się z dźwiękiem. Jak unikać niewyraźnych dialogów czy niewłaściwych proporcji w poziomie głośności poszczególnych ścieżek?

Postprodukcja dźwięku to ostatni etap pracy nad ścieżką dźwiękową w filmie. Jej celem jest uzyskanie kompatybilności audio z obrazem. Najlepsi uzyskują klarowne brzmienie i odpowiednie wypoziomowanie głośności, które nagradzane są Oscarami. W 2024 roku nagrodę Akademii Filmowej za najlepszy dźwięk zdobył film „Strefa interesów”. W ekipie dźwiękowców pracowali m.in. absolwenci Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

Postprodukcja audio

Dźwięk odgrywa bardzo ważną rolę w filmie. To dzięki niemu w dużym stopniu widzowie angażują się emocjonalnie podczas projekcji. Zadaniem montażysty dźwięku jest realizacja ścieżki dźwiękowej w synchronizacji z obrazem. Montaż dźwięku powinien odbywać się tak, aby ścieżka dialogowa została oczyszczona z pomyłek słownych. Chodzi także o wybór atmosfery i tła dźwiękowego czy dogranie dodatkowych efektów dźwiękowych. Dzięki takim zabiegom możliwa jest narracja audio najwyższej jakości.

Nawet w oderwaniu od obrazu dźwięk powinien działać na wyobraźnię odbiorców i opowiadać własną historię. Dzięki odpowiedniej jakości audio można stworzyć niezwykłą atmosferę filmu, przez co jest on bardziej wiarygodny oraz interesujący dla widzów.

Zadaniem postprodukcji jest również korekcja błędów popełnionych w trakcie realizacji.

Dobre udźwiękowienie decyduje o sukcesie realizacji. Dotyczy to zwłaszcza materiałów, w których kluczowe informacje czy wydarzenia przestawiane są za pomocą muzyki, efektów tła oraz dialogów. Dźwięk pozostaje kluczowy dla odbioru filmowego dzieła także dlatego, że może zmienić postrzeganie sytuacji prezentowanych na ekranie.

Oprogramowanie muzyczne

W razie potrzeby realizator dźwięku sam komponuje muzykę do ścieżki dźwiękowej. Na ogół jednak kompozycje do filmu przygotowuje kompozytor na komputerze w postaci plików dźwiękowych lub zostaje ona nagrana przez tradycyjne instrumenty. Ekipa dźwiękowców w studio doskonali je do postaci plików dźwiękowych wysokiej jakości. Umiejętne udźwiękowienie pozwala na optymalne wykorzystanie ścieżek wokalnych i instrumentalnych. Po uzgodnieniach z konsultantem muzycznym i reżyserem odpowiednie fragmenty muzyki są wgrywane do filmu.

Aby tworzyć muzykę przy użyciu komputera, niezbędne jest oprogramowanie muzyczne. Dzięki niemu można nagrywać, edytować, miksować i masterować utwory muzyczne, co umożliwia uzyskanie profesjonalnego brzmienia. Oprogramowanie  muzyczne jest dostępne w takich formatach, jak DAW, VST, VSTi, TDM czy RTAS. Oferuje wiele różnych narzędzi, efektów dźwiękowych i instrumentów wirtualnych, które pozwalają na kreatywne tworzenie muzyki.

Jednym z najważniejszych typów oprogramowania jest DAW, czyli Digital Audio Workstation. To programy, które umożliwiają tworzenie muzyki w każdym gatunku i stylu: od muzyki elektronicznej po rock, jazz czy muzykę klasyczną. Kolejnym typem oprogramowania muzycznego są efekty dźwiękowe i instrumenty wirtualne, które pozwalają na emulowanie brzmienia różnych instrumentów, takich jak pianino, gitara, perkusja czy syntezator.

Mastering dźwięku

Celem masteringu w produkcji audio jest poprawa ogólnej jakości dźwięku, dzięki czemu można mieć pewność, że dialogi będą spójne z obrazem, a muzyka zrównoważona, harmonijna i wciągająca. W branży filmowej i telewizyjnej mastering poprawia ogólne wrażenia kinowe. Odgrywa również ważną rolę w podcastach, gdzie klarowność i jakość dźwięku może zwiększyć lub przerwać zaangażowanie słuchacza. Mastering jest niezbędny w grach, reklamie i innych dziedzinach, gdzie balans tonów odgrywa kluczową rolę.

W filmie i telewizji mastering jest ostatnim krokiem przed dostarczeniem dźwięku do dystrybucji, polegającym na przygotowaniu i przesłaniu nagranego dźwięku ze źródła do urządzenia pamięci masowej. Ten etap produkcji filmowej tworzy wyjątkowe efekty dźwiękowe, które uzupełniają efekty wizualne. Mastering dba o to, aby wypowiadane słowa były zrozumiałe i wyraźne, co jest ważne w opowiadaniu historii.

Duży wpływ na jakość dźwięku mają zastosowane formaty audio, np. Dolby Atmos, stereo, dźwięk przestrzenny 5.1. Dobrze wykonany miks filmowy i mastering to podstawa świetnie brzmiących nagrań, dlatego oba etapy powinny być wykonane profesjonalnie i precyzyjnie.

Equalizacja

Do najważniejszych narzędzi w obróbce dźwięku należy equalizacja. Zabieg obejmuje dostosowanie poziomów, korektora czy kompresji dźwięku, co pozwala na uzyskanie pożądanego brzmienia. Equalizatory są stosowane do regulacji i korekty tonów w nagraniach audio. Dzięki nim możemy wyeliminować zbędne dźwięki lub dostosować dźwięk do naszych potrzeb. Mogą być używane również do wzmocnienia lub tłumienia określonych częstotliwości.

W branży dostępne są equalizatory parametryczne, półkowe i graficzne, które różnią się sposobem kontrolowania i regulacji poziomów tonów. Aby skutecznie z nich korzystać, trzeba znać i rozumieć poszczególne pasma częstotliwości oraz ich wpływ na brzmienie. Specjaliści radzą, aby używać ich z umiarem, gdyż zbyt duża liczba zmian w EQ może spowodować, że dźwięk będzie brzmiał nienaturalnie.